Τροφική αλλεργία στην παιδική ηλικία
Οι τροφικές αλλεργίες (food allergies) είναι ανεπιθύμητες αντιδράσεις του ανοσοποιητικού συστήματος σε εν γένει αβλαβή αντιγόνα που περιέχονται στις καταναλισκώμενες τροφές (food antigens). Οι τροφικές αλλεργίες μπορεί να εμφανιστούν σε οποιαδήποτε ηλικία, ακόμη και στα βρέφη ή νήπια:
- Σχεδόν 3% των μικρών παιδιών στις ΗΠΑ εμφανίζουν τροφική αλλεργία κατά το πρώτο έτος της ζωής.
- Το ήμισυ αυτών (για την ακρίβεια το 53%) αναπτύσσουν ανεπιθύμητη αντίδραση στο αγελαδινό γάλα.
Πολλά παιδιά έχουν αυξημένο κίνδυνο τροφικής αλλεργίας, για παράδειγμα λόγω αλλεργικών γονέων ή σε συσχέτιση με την εμφάνιση ατοπικής δερματίτιδας σε πολύ νεαρή ηλικία. Στα παιδιά αυτά προσπαθούμε να μειώσουμε την πιθανότητα εμφάνισης τροφικής αλλεργίας, μέσα από ένα ισορροπημένο διαιτολόγιο.
Εισαγωγή στερεάς τροφής σε παιδιά ηλικίας 6-9 μηνών
Πριν την εισαγωγή νέων τροφών σε ένα βρέφος, είναι σημαντική η γνώση του πιθανού ιστορικού τροφικής αλλεργίας των υπολοίπων μελών της οικογένειας. Με στόχο τη μείωση του κινδύνου εμφάνισης τροφικής αλλεργίας, συνιστάται η αποφυγή στερεών τροφών στο διαιτολόγιο του βρέφους μέχρι την ηλικία των 6 μηνών, όπου το γαστρεντερικό και ανοσοποιητικό του σύστημα είναι πιο ώριμο, συν τις άλλοις σε συνέχεια του συνιστώμενου αποκλειστικού θηλασμού (exclusive breastfeeding) για 6 μήνες. Ακόμα σημαντική είναι η σταδιακή και μεμονωμένη εισαγωγή νέων τροφίμων στη δίαιτα, ώστε να είναι εύκολη η αναγνώριση συμπτωμάτων αλλεργίας και η αποκωδικοποίηση του υπεύθυνου τροφίμου.
Βασικά σημεία προσοχής κατά την εισαγωγή νέας τροφής στο βρέφος είναι τα εξής:
- Γενικά, κάθε πρώτη προσπάθεια εισαγωγής νέας τροφής στο διαιτολόγιο του παιδιού πρέπει να γίνεται πρωϊνές ώρες, ώστε να υπάρχει χρόνος για παρακολούθηση ανάπτυξης πιθανών συμπτωμάτων αλλεργίας.
- Πρέπει να αποφεύγεται η ταυτόχρονη εισαγωγή δύο ή περισσότερων νέων τροφών την ίδια ημέρα.
- Φαίνεται ότι ο καλύτερος τρόπος για απόκτηση ανοχής σε ένα τρόφιμο είναι αρχικά να προσφέρεται μικρή μερίδα η οποία σταδιακά αυξάνει. Σε περίπτωση που το βρέφος εμφανίζει συμπτώματα αλλεργίας, πρέπει να σταματήσει η χορήγηση της νέας τροφής και να γίνει άμεση επικοινωνία με τον παιδίατρο ή τον αλλεργιολόγο.
- Σε παιδιά με ατομικό ή οικογενειακό ιστορικό τροφικής αλλεργίας συνιστάται η χορήγηση μιας νέας τροφής κάθε 6-7 ημέρες, σε αντίθεση με παιδιά χωρίς ιστορικό που η εισαγωγή κάθε νέας τροφής μπορεί να γίνεται σε συχνότητα 2-3 ημερών.
- Συνήθη τρόφιμα που ενοχοποιούνται για τροφικές αλλεργίες στα παιδιά (food allergies in children) αλλά και εν γένει, είναι το αγελαδινό γάλα, τα αυγά, η σόγια, οι ξηροί καρποί (ιδίως τα φιστίκια και συνεπώς και το φυστικοβούτυρο), τα ψάρια και τα οστρακοειδή.
- Μείγματα τροφίμων, όπως χυμοί φρούτων και λαχανικών, θα πρέπει αν χορηγούνται μόνο εφόσον έχει δοκιμασθεί κάθε συστατικό του μείγματος μεμονωμένα.
- Στα πρώτα στάδια ζωής τα τρόφιμα χορηγούνται συνήθως σε μορφή κρέμας ή πουρέ, ενώ καλό είναι να δίδονται πρώτα σε μαγειρεμένη μορφή, δηλαδή πρώτα βρασμένα λαχανικά ή φρούτα βρασμένα, και έπειτα ωμά.
- Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίδεται στην περίπτωση έτοιμων προπαρασκευασμένων γευμάτων για βρέφη, διότι δύναται να περιέχουν “κρυμμένα” τρόφιμα ικανά να προκαλέσουν αλλεργικές αντιδράσεις, όπως για παράδειγμα κρέμες λαχανικών που περιέχουν βούτυρο από αγελαδινό γάλα.
Παρότι υπάρχουν γενικές συστάσεις για τη σειρά εισαγωγής νέων τροφίμων στη διατροφή του παιδιού, πάντα θα πρέπει να υπάρχει κατά νου ότι κάθε παιδί είναι μοναδικό και μπορεί να αντιδράσει σε οποιοδήποτε τρόφιμο ακόμα και αν θεωρείται γενικά “χαμηλής αλλεργιογονικότητας” (low allergen food).
Πηγές:
- Food allergy Research & Education – Infancy
- John’s Hopkins Medicine – Food allergies in children
- NHS – Food allergies in babies and young children
- Sicherer et al. (2020) Food Allergy from Infancy through Adulthood. J Allergy Clin Immunol Pract, 8 (6): 1854-1864.
- Silva et al. (2020) Preventing food allergy in infancy and childhood: Systematic review of randomized controlled trials. Pediatr Allergy Immunol, 31 (7): 813-826.
